Vergrijzing in beeld: zoveel 65-plussers telt Nederland

Wist u dat bijna 20% van de Nederlandse bevolking 65-plus is? In 1990 was dit nog ruim 12%. Met andere woorden: de vergrijzing van Nederland is opgelopen. En deze trend blijft zich de komende jaren nog voortzetten. Wij nemen u mee in de cijfers, oorzaken en gevolgen van vergrijzing.

Vergrijzing in beeld: zoveel 65-plussers telt Nederland

Vergrijzing in beeld

We spreken van 'vergrijzing' wanneer het aandeel ouderen in de totale bevolking toeneemt. Wanneer we de cijfers op een rij zetten, zult u zien dat we met recht van vergrijzing kunnen spreken:

  • Het aantal 65-plussers in Nederland is in de twintigste eeuw meer dan vertienvoudigd: van 0,3 miljoen in 1900 tot 3,4 miljoen in 2020. 
  • Het aandeel 65-plussers in de totale bevolking nam daarmee toe van 6% naar bijna 20%.

Naast 'vergrijzing', zult u de term 'grijze druk' ook steeds vaker horen. In 2021 was de grijze druk 34%: op elke 65-plusser zijn er 3 mensen in de werkzame leeftijd (20 tot 65 jaar). De komende jaren zal dit nog toenemen tot bijna 50%.

Ook hebben we te maken met het fenomeen 'dubbele vergrijzing': binnen de groep 65-plussers neemt het deel 80-plussers toe. Op 1 januari 2020 waren er bijna 824.000 mensen van 80 jaar en ouder, wat neerkomt op bijna 5% van de bevolking. Van de 65-plussers was bijna een kwart ouder dan 80 jaar.

Vergrijzing over de grens

Niet alleen in Nederland is vergrijzing een actueel thema. Vrijwel alle landen hebben en krijgen ermee te maken. In de meeste gevallen gaat de vergrijzing langzamer naarmate het land armer en de levensverwachting lager is. Volgens de voorspellingen over de mondiale leeftijdsontwikkelingen, is de groep senioren in 2100 over de hele wereld groter dan ooit, op delen van Afrika, India en het westen van Zuid-Amerika na.

De oorzaken van vergrijzing

De vergrijzing is toe te schrijven aan verschillende oorzaken:

  1. De 'babyboom' tussen 1945 en 1954. Na de Tweede Wereldoorlog groeide het vertrouwen in de toekomst, met in veel westerse landen een geboortegolf tot gevolg. De grote hoeveelheid mensen dat toen is geboren, begint nu snel ouder te worden. 
  2. In de jaren daarna, onder andere door de ontkerkelijking en de acceptatie en ruimere beschikbaarheid van anticonceptiemiddelen, werden er juist minder baby's geboren. Hierdoor slaat de balans in bevolkingsopbouw door naar de Nederlander op leeftijd.
  3. De toegenomen levensverwachting. Verbeterde hygiëne, gezondere levensstijl en geavanceerde geneeskunde hebben ervoor gezorgd dat de kans om honderd te worden in ons land de laatste zestig jaar maar liefst is verzesvoudigd.

De gevolgen van vergrijzing

Het is bijna niet te missen: de vergrijzing heeft voor iedereen gevolgen. Zo stijgt het aantal pensioengerechtigden, terwijl het aantal werkenden daalt. Hierdoor wordt vergrijzing zichtbaar in de hoogte van premies. Dit komt ook doordat we werken met een omslagstelsel: als je op dit moment werkt, betaal je de uitkering van de generatie die nu met pensioen is.

Een ander gevolg: we zien steeds meer mensen van 65 jaar of ouder met betaald werk. Sinds 2003 nam het aantal werkende 65-plussers toe van 75.000 tot 300.000 in 2020, ruim 3% van alle werkenden. Vooral de arbeidsparticipatie van 65-jarigen is flink toegenomen. In 2003 was 1 op de 10 aan het werk (14.000), in 2020 waren dat er ruim 4 op de 10 (84.000). 

Meer lezen over vergrijzing?

Wilt u meer lezen over dit onderwerp? Bekijk het bevolkingsdashboard van het Centraal Bureau voor de Statistiek voor actuele cijfers of duik in het uitgebreide artikel over vergrijzing van NPO Kennis.

Bronnen: NPO, CBS en VZinfo