Column UWV arbeidsmarktadviseur Saskia Grit: “Door aanhoudende personeelstekorten blijft iedereen hard nodig”
Op dit moment is de arbeidsmarkt zeer krap; er zijn weinig mensen beschikbaar voor de vele vacatures. Dit biedt kansen op werk voor werkzoekenden. Voor veel werkgevers is het juist moeilijk om personeel te vinden. Uit onderzoek van UWV onder ruim 2 duizend werkgevers blijkt dat dit geldt voor maar liefst twee op de drie werkgevers. Bovendien denkt een groot deel van hen dat het in 2023 (nog veel) moeilijker wordt om vacatures te vervullen. Ook bij UWV verwachten we dat de krapte op de arbeidsmarkt blijft bestaan. De afname van de economische groei zorgt komend jaar voor minder vacatures, maar daarmee is de krapte niet voorbij.
Waarom komt er geen einde aan tekorten?
Er zijn verschillende redenen waarom we denken dat de personeelstekorten de komende jaren aanhouden. Hieronder noem ik er een aantal.
- Een belangrijke oorzaak is de vergrijzing van de Nederlandse bevolking. Maar liefst één op de tien werknemers in Nederland is 60 jaar of ouder. Een groot deel van deze werknemers gaat binnen nu en zeven jaar met pensioen. In sommige sectoren – zoals zorg, onderwijs, vervoer & opslag en industrie – is dat aandeel nog hoger.
- Ook deeltijdwerk speelt een rol. Veel mensen in Nederland werken, maar we werken wel vaker in deeltijd dan andere landen. Ons land heeft zelfs het hoogste aandeel deeltijdwerk van Europa.
- Er zijn veel mensen nodig voor de ‘24 uurs gemakseconomie’. In veel supermarkten kun je elke dag van de week tot ’s avonds laat je boodschappen halen. Slogans als “voor 23.00 uur besteld, morgen in huis” verleiden ons om onze aankopen te laten bezorgen. Heb je trek? Dan bestel je via een app een snack of complete maaltijd die al binnen een half uur aan je deur wordt afgeleverd.
- In sommige richtingen zijn er al jaren te weinig mensen beschikbaar, zelfs op momenten dat het minder goed gaat met de economie. Dat geldt bijvoorbeeld voor veel technische en ICT-beroepen. Er is dus een mismatch: de vraag van werkgevers komt niet overeen met het aanbod van werkzoekenden. Dit komt onder andere doordat er niet genoeg mensen worden opgeleid voor dit soort beroepen en door de veranderende arbeidsmarkt.
- We hebben als samenleving veel ambities waar personeel voor nodig is. Zo zorgen de energietransitie en de woningbouwopgave voor een grotere behoefte aan technische vakmensen. Daarnaast vragen sectoren als de kinderopvang, defensie, zorg en onderwijs ook om (extra) medewerkers.
Langer doorwerken als oplossing
Ook de komende jaren blijft iedereen dus hard nodig. Langer doorwerken is een mogelijkheid om deels in deze vraag te voorzien. En dat doen we al: in 2003 had 5,5 procent van de 65- tot 75-jarigen betaald werk volgens het CBS. Daarna steeg dit vrijwel elk jaar, tot bijna 15 procent in 2021. Voor werkgevers levert het in dienst nemen of houden van werknemers die na hun pensioen doorwerken onder andere financiële voordelen op. Zo betalen zij geen premies meer voor verschillende wetten, zoals de Werkloosheidswet en AOW. En ze hoeven werknemers die ziek worden minder lang door te betalen. De Rijksoverheid geeft meer informatie over doorwerken na de AOW-leeftijd. Voor werknemers zelf levert langer doorwerken ook voordelen op. Een deel doet dit vooral om rond te kunnen komen. Dat kan zeker in deze tijden van hoge inflatie een grotere rol spelen. Gelukkig zijn er ook veel mensen die doorgaan omdat ze het leuk vinden om te werken. En op die manier dragen ze ook nog eens bij aan het verkleinen van de personeelstekorten.
Saskia Grit - Arbeidsmarktadviseur UWV